Bài 2 -「は」と「が」

Khi phân tích câu, chúng ta thường căn cứ vào chủ ngữ và vị ngữ. Và cách nhận biết chủ ngữ thường nhờ vào "は" và "が". Mặc dù cùng một câu nhưng khi thay đổi giữa 2 từ này, có thể cho thấy sự khác biệt về quan điểm của người nói về tình cảm, thông tin, so sánh…

1. Mức độ quan trọng của thông tin

Lưu ý:

Căn cứ vào vị trí của 2 trợ từ trên, chúng ta có thể lấy làm căn cứ để hiểu được người nói muốn nhấn mạnh đến vế nào hơn, thông tin nào quan trọng hơn trong câu.

Tương tự, ngược lại làm thế nào để biết được đâu mới là thông tin quan trọng trong câu. 

1. Cụm từ/ vấn đề đó là nhân tố lặp lại hay nhân tố mới trong cuộc trò chuyện. Nếu là không phải là nhân tố mới nữa thì những thông tin khác của nhân tố đó mới là quan trọng

2. Cụm từ/ vấn đề đó có phải là chủ ngữ, nhóm chính trong câu hay không, trước đó có vế nào khác không, có phải là vế phụ hay không.

3. Cụm từ/ vấn đề đó có phải là giải đáp của câu hỏi khác hay không

Sau khi xác nhận một số điều trên và biết được vị trí câu thì chúng ta có thể biết là nên dùng "は" hay "が"

Ví dụ:

Thông tin quan trọng: 3 giờ đến

Thông tin quan trọng: Giám đốc (là người sẽ đến)

2. Câu hỏi

Lưu ý:

Về bản chất chúng ta cũng thấy phần này giống với phần trước đó.

Từ để hỏi  = Thông tin quan trọng cần truyền đạt.

Chính vì vậy khi trả lời chúng ta cũng thường trả lời theo cấu trúc giống như câu hỏi.

Ví dụ:

(　　)　の中(なか)に適当(てきとう)な助詞(じょし)を入(はい)れなさい。

Ngoài những điểm nhận biết như ở point1, chúng ta còn cần phải chú ý đến đề tài và cách dẫn chuyện, cách đặt vấn đề của người nói như thế nào (so sánh, miêu tả, nhận xét,…)

1.

Lưu ý:

Một khi bắt đầu nói về một đề tài nào đó, tức là có nhiều chi tiết cụ thể hơn sẽ được nêu ra ở vế sau, thì khi lần đầu tiên nói đến đề tài đó, chúng ta sẽ thường dùng như công thức trên.

Đồng thời đây cũng là cách nhấn mạnh điều mà chúng ta muốn nói đến, tương tự như point 1.

Ví dụ:

Câu bên dưới là chủ ngữ ẩn ( Chủ ngữ: tôi) , miêu tả một sự việc, không nhấn mạnh riêng vế nào

Sau khi chuyển đổi cách nói, có thể thấy người nói đặc biệt muốn nhấn mạnh thông tin phía sau về "bộ phim đó"

2.

Lưu ý:

Tức là khi chúng ta muốn nhấn mạnh ý phủ định một điều gì đó thì sẽ dùng trợ từ "は" thêm vào ngay vị trí chúng ta muốn phủ định

+ Thay thể cho các trợ từ bình thường ( gồm を、が)

+ Đi kèm với các trợ từ còn lại ( Như とは、には、へは、では、からは、…)

Ví dụ:

3.

Lưu ý:

So sánh giữa 2 hay nhiều đối tượng về một tính chất nào đó, biểu hiện sự khác biệt, đối lập và thường có sự cân bằng giữa 2 vế. 

Cách dùng trợ từ như sau:

+ Thay thể cho các trợ từ bình thường ( gồm を、が)

+ Đi kèm với các trợ từ còn lại ( Như とは、には、へは、では、からは、…)

Ví dụ:

どちらか適当(てきとう)な方(ほう)を選(えら)びなさい。

1.　ビールはあの人(ひと)　｛a.は　　b.が｝　飲(の)んだんです。

2.　わたしは朝(あさ)ご飯(はん)　｛a.は　　b.が｝　食(た)べませんが、昼(ひる)ご飯(はん)｛a.は　　b.が｝たくさん食(た)べます。

3.　A：きのう銀行(ぎんこう)へ行(い)きましたか。

　　B：いいえ、銀行(ぎんこう)へ　｛a.は　　b.が｝　行(い)きませんでした。

4.　A：あした山田(やまだ)さん　｛a.は　　b.が｝　空港(くうこう)へ行(い)きますか、あなた｛a.は　　b.が｝行(い)きますか。

　　B：空港(くうこう)へ｛a.は　　b.が｝　わたし｛a.は　　b.が｝行(い)きます。山田(やまだ)さん　｛a.は　　b.が｝家(いえ)で待(ま)っているそうです。

5.　大(おお)きい字(じ)　｛a.は　　b.が｝　見(み)えますが、小(ちい)さい字(じ)｛a.は　　b.が｝めがねをかけなければ見(み)えません。

6.　A：ヤンさんは野菜(やさい)ジュースを飲(の)みますか。

　B：ええ、野菜(やさい)ジュース　｛a.は　　b.が｝　毎日(まいにち)飲(の)んでいます。

Ngoài ra, việc phân tách cách dùng giữa 2 trợ từ "は" và "が" còn căn cứ vào nhiều yếu tố khác như văn miêu tả, cấu trúc câu…

1.

Lưu ý:

Thường dùng trong văn miêu tả sự vật, sự việc. Là cách dùng trong văn chương, làm cho câu văn mềm mại hơn

Ví dụ:

2.

Trong câu phức (câu có nhiều vế chính phụ)

Lưu ý:

Cần nhận biết rõ đâu là vế chính phụ trong câu. Cần nhận biết chủ ngữ, động từ chính của câu, sau đó là đến các vế phụ.

Đặc điểm nhận biết là các vế phụ thường dùng bổ nghĩa cho danh từ nào đó trong câu để biến thành cụm danh từ, hoặc là một vế nhỏ như điều kiện, giả định, liên tiếp về thời gian

Ví dụ:

3.

Lưu ý:

Câu văn miêu tả về đặc điểm, thuộc tính của sự vật, sự việc nào đó

Ví dụ:

(　　)　の中(なか)に適当(てきとう)な助詞(じょし)を入(はい)れなさい。

(　　)　の中(なか)に適当(てきとう)な助詞(じょし)を入(はい)れなさい。

(　　)　の中(なか)に適当(てきとう)な助詞(じょし)を入(はい)れなさい。

むかし、むかし、あるところにおじいさんとおばあさん①（___）いました。

ある日(ひ)、おじいさん②（___）山(やま)へ木(き)の枝(えだ)を取(と)りに、おばあさん③（___）川(かわ)へ洗(せん)たくに行(い)きました。おばあさん④（___）川(かわ)で洗(せん)たくをしていると、大(おお)きいもも⑤（___）流(なが)れてきました。

おばあさん⑥（___）「まあ、これ⑦（___）大(おお)きいももだ・・・。」と言(い)って、ももをひろってうちへ帰(かえ)りました。おじいさんもびっくりして、「こんなに大(おお)きいもも⑧（___）初(はじ)めて見(み)たよ。」と言(い)いました。おじいさんとおばあさん⑨（___）ももを半分(はんぶん)に切(き)ってみると、中(なか)から元気(げんき)な男(おとこ)の子(こ)⑩（___）出(で)てきました。「この子(こ)⑪（___）きょうからうちの子(こ)にしよう。この子(こ)にはどんな名前(なまえ)⑫（___）いいかな。」とおじいさんとおばあさん⑬（___）考(かんが)えました。そして、ももから生(う)まれたから「ももたろう」という名前(なまえ)をつけました。ももたろう⑭（___）大切(たいせつ)に育(そだ)てられて、立派(りっぱ)なおとなになりました。